Việt Nam nên cẩn trọng với tăng trưởng kinh tế

Bức tranh kinh tế quý 1 theo khảo sát vừa công bố của HSBC, dù nền kinh tế Việt Nam có khởi đầu năm mới khả quan, nhu cầu trong nước được cải thiện nhưng các điều kiện bên ngoài lại xấu đi, tạo sức ép lên hai nguồn thu ngoại tệ chính của Việt Nam.

Xuất khẩu mặc dù vẫn còn cao so với tiêu chuẩn khu vực trong quý I.2015 nhưng đã giảm xuống mức 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái (quý 1.2014 tăng 12,7%). Các lô hàng từ các doanh nghiệp trong nước tiếp tục giảm trong quý 1 càng nêu bật việc doanh nghiệp Việt Nam đang dần mất năng lực cạnh tranh.

Ngành du lịch Việt Nam đang suy yếu, với lượng khách du lịch đến Việt Nam đã giảm 13,7% so với năm ngoái, chỉ đạt mức 2 triệu khách. Ngoại trừ khách du lịch từ Hàn Quốc, số lượng khách từ các nước đều giảm, nhất là từ Úc, Trung Quốc và Nhật Bản.

HSBC nhận định, năng lực cạnh tranh từ đồng ngoại tệ yếu là một phần nguyên nhân. Tiền đồng Việt Nam đang tăng giá khoảng 8% kể từ cuối năm 2014. Cùng với nhu cầu bên ngoài đang giảm, tuy nhiên các nguyên nhân chủ yếu đến từ các yếu tố nội tại, môi trường kinh doanh ngày càng xấu hay năng suất thấp đã làm Việt Nam phụ thuộc quá nhiều vào nguồn lao động giá rẻ.

Các yếu tố nâng đỡ cho nền kinh tế là thâm hụt thương mại của Việt Nam vẫn còn ở mức thấp và dòng vốn FDI tiếp tục đổ vào Việt Nam, với mức giải ngân trong quý I.2015 tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. HSBC cho rằng: “Tiến trình cải cách chậm trễ có thể sẽ ảnh hưởng đến tiềm năng tăng trưởng trung hạn.”

Ngược với các doanh nghiệp FDI, khối doanh nghiệp trong nước vẫn không thành công trong việc tận dụng nguồn lao động giá rẻ của Việt Nam. Xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước tiếp tục giảm, đưa mức thâm hụt thương mại của khối này mở rộng ở mức 3,8 tỷ USD so với mức 2,4 tỷ USD trong quý I.2014. Trong khi đó, các doanh nghiệp FDI lại có mức tăng thặng dư thương mại từ 2 tỉ USD trong quý I.2014 lên 3,5 tỉ USD trong quý I.2015.

Trong năm năm qua, câu chuyện xuất khẩu xuất sắc của Việt Nam phần lớn là nhờ vào sự thúc đẩy của các doanh nghiệp FDI, điều này mang lại cho các doanh nghiệp trong nước cơ hội khai thác các chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, hiệu suất đáng thất vọng của các doanh nghiệp trong nước khiến quá trình này xảy ra không đủ nhanh và việc chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp FDI bị giới hạn.

HSBC khuyến nghị: “Nếu không có một chiến lược chủ động để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước nâng cao kiến thức về công nghệ thì những lợi ích từ FDI sẽ bị giới hạn ngay cả khi Việt Nam tiếp tục đưa ra nhiều ưu đãi để thu hút nguồn vốn FDI kỹ thuật cao.”   

Tuyết Ân