Xây dựng trung tâm nhân giống Sao La đầu tiên trên thế giới

Một cá thể Sao La hoang dã được ghi nhận bởi máy bẫy ảnh tại Trung Lào (tỉnh Bolikhamxay) năm 1999. Ảnh: William Robichaud

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hợp tác cùng Nhóm các nhà Nghiên cứu Sao La (SWG) của Chương trình Bảo vệ các loài nguy cấp (SSC), thuộc Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), vừa lựa chọn Vườn Quốc gia Bạch Mã làm trung tâm nhân giống Sao La đầu tiên trên thế giới.

Trung tâm tại Bạch Mã hiện đang được xây dựng, dự kiến sẽ đi vào hoạt động cuối năm 2017 hoặc đầu năm 2018.

Sao La (Pseudoryx nghetinhensis) còn được gọi là "Kỳ lân Châu Á" bởi sự bí ẩn của mình, là một trong những loài thú hiếm nhất trên thế giới sinh sống trong vùng núi rừng Trường Sơn tại Việt Nam và Lào, được các nhà khoa học phát hiện vào năm 1992.

Sao la được xếp hạng ở mức Nguy cấp trong Sách đỏ của IUCN và trong Sách đỏ Việt Nam.

Tuy nhiên, nhiệm vụ đầu tiên đó là phải tìm kiếm được loài Sao La trong tự nhiên.

Kể từ khi được phát hiện vào năm 1992, chỉ khoảng 10 cá thể loài này được bắt giữ, đều bởi người dân tại Lào và Việt Nam. Do thiếu các chuyên gia và sự chăm sóc đặc biệt nên thời gian Sao La sống lâu nhất sau khi bị bắt là vài tháng.

Lần cuối cùng một cá thể Sao La bị bắt giữ là năm 2010 tại một ngôi làng của Lào và chết trong vòng một tuần sau đó.

Các nhà nghiên cứu sinh vật cũng chỉ chụp được ảnh, đều bằng máy bẫy ảnh, loài này trong tự nhiên 5 lần kể từ khi nó được phát hiện cách đây 25 năm: 2 lần tại Lào và 3 lần tại Việt Nam.

Hình ảnh gần đây nhất của Sao La, được ghi nhận bởi máy bẫy ảnh do Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) lắp đặt, là năm 2013 tại một khu bảo tồn Sao la, miền Trung Việt Nam. Đây là hình ảnh đầu tiên của loài này sau 15 năm.

Sao la rất khó tìm kiếm, sống trong những khu rừng rậm rạp, tại các nơi xa xôi và khó tiếp cận.

Ông William Robichaud, điều phối viên SWG, nhận định: Hiện không còn nhiều thời gian cho Sao La nữa. Nhân giống một loài ít được biết tới và khó nắm bắt như Sao la tất nhiên sẽ gặp rất nhiều thách thức, nhưng nếu không hành động thì mức độ rủi ro sinh tồn cho loài này còn lớn hơn.

“Đồng thời cần tăng cường thực thi pháp luật nhằm loại bỏ săn bắt, buôn bán động vật hoang dã và phá huỷ sinh cảnh. Chúng tôi hy vọng một ngày không xa sẽ có được một quần thể Sao La phát triển khoẻ mạnh tại vùng sinh cảnh phục hồi các loài hoang dã tại Trung Trường Sơn”, TS Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc WWF Việt Nam nói thêm.

Các nhà sinh vật học và đối tác của SWG hiện đang thử nghiệm nhiều phương pháp nhằm phát hiện loài Sao La, từ phương pháp “thử-và-đúng” (như lắp đặt hệ thống máy bẫy ảnh), tới các biện pháp mới hơn (như xác định DNA).

Có rất nhiều loài quý hiếm và đặc hữu của dãy Trường Sơn như Thỏ vằn Trường Sơn, Mang lớn (cực kỳ nguy cấp); hoặc Mang Trường Sơn, Mang thường, đã được ghi nhận qua hệ thống máy bẫy ảnh tại sinh cảnh của Sao La.

Nhiều loài động vật có vú cỡ lớn và trung bình tại dãy Trường Sơn đang bị đe doạ bởi các loại bẫy, thường làm bằng dây thép, được đặt dày đặc trong rừng tự nhiên.

SWG và các đối tác cũng sẽ lần đầu tiên thực hiện chương trình nhân giống loài Mang lớn, được phát hiện 2 năm sau Sao la, tại trung tâm nhân giống Bạch Mã. Đây sẽ là những nỗ lực đầu tiên, nhằm nhân giống các loài hoang dã bằng phương pháp nuôi nhốt.

L.Quỳnh

» Khuyến nghị các nước châu Á đóng cửa các trang trại nuôi nhốt hổ

» Bị bẫy: câu chuyện về các loài hoang dã

» Các loài hoang dã đã suy giảm hơn 50% trong 40 năm

» Lượng hổ hoang dã trên thế giới bắt đầu tăng chậm

» Các loài hoang dã đã suy giảm hơn 50% trong 40 năm

» Vi phạm về động vật hoang dã trên Internet: Tăng 324% so với năm 2013

» Đóng tiền để được cứu động vật hoang dã

» Công bố kết quả cuộc điều tra buôn bán động vật hoang dã tại VN