Jimmii Nguyễn: 'Tôi nợ khán giả lời tri ân'

Ba mươi năm trước, 1992, Jimmii Nguyễn sáng tác ca khúc đầu tay - Mãi mãi bên em - bắt nguồn từ một câu chuyện buồn. Bài hát ấy đã trở thành ca khúc chủ đề của album đầu tay thành công rực rỡ tại thị trường ca nhạc hải ngoại, từng lọt vào đề cử tại giải thưởng Grammy. Các bài hát trong album cũng được khán giả trong nước đặc biệt yêu thích.

Loạt album tiếp nối đưa tên tuổi Jimmii Nguyễn thành cơn sốt thực sự khi khắp nơi từ hải ngoại đến trong nước đều vang lên các ca khúc của anh, từ bản gốc tới các phiên bản cover. 

Jimmii Nguyễn nằm trong số các nghệ sĩ hải ngoại trở về nước biểu diễn từ rất sớm. Anh là ca sĩ hải ngoại đầu tiên chính thức có một tour diễn dài hơi, được tổ chức bài bản, kết hợp cùng Nhà hát Tuổi Trẻ (Hà Nội) mang tên Jimmii J.C Nguyễn và Những tình khúc tuổi 20. Jimmii Nguyễn cũng có một ban nhạc riêng cho mình là Jimmii Band để thực hiện các dự án âm nhạc.

Jimmii Nguyễn nằm trong số các nghệ sĩ hải ngoại trở về nước biểu diễn từ rất sớm.

Các ca khúc của Jimmii dường như rất khác biệt với dòng chảy âm nhạc cùng thời. Anh viết cho chính giọng hát của mình, không bị một sức ép nào từ thị trường hay các trào lưu thịnh hành. Trong liveshow sắp tới, Jimmii sẽ trình bày những bản tình ca, những ca khúc hoài hương và cả các bài hát viết về gia đình, về tình yêu anh dành cho người bạn đời và những đứa con. 

Giọng ca nổi tiếng từ thập niên 90 đã có buổi trò chuyện về con đường nghề và liveshow sắp tới tại căn nhà khang trang ở quận Gò Vấp. Nơi đây, anh và bà xã Ngọc Phạm đã dành trọn cho việc xây dựng một cộng đồng đọc sách, nghe nhạc, uống nước, thiền… hoàn toàn miễn phí cho bất kỳ ai ghé qua. 

Vì sao 30 năm qua anh dường như ở ẩn với truyền thông để bây giờ mới làm liveshow lớn đầu tiên trong sự nghiệp? 

Tôi xác định nghệ sĩ như là tiếng chim hót. Mọi sự trong đời đều là hữu duyên. Nếu không gặp các anh em và đạo diễn Trần Vi Mỹ thì có lẽ không có chương trình này. Sự nghiệp của tôi đến bất ngờ, nổi tiếng một cách bất ngờ, không định trước, tôi vẫn luôn có khán giả yêu thương mình mấy chục năm qua nên tôi không phải đánh đổi điều gì để làm liveshow cả.

Ngày từ hải ngoại về Việt Nam, tôi không hề biết mình nổi tiếng. Tôi về Việt Nam vì cảm thấy cần về với cội nguồn, về Việt Nam để leo một đỉnh núi, đỉnh núi đó không phải tiền nhiều, không phải nổi tiếng mà để gặp được những “cây đa cây đề”, gặp được những thần tượng như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

Thật may mắn, tôi đã được gặp nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nhờ sự giới thiệu của nhạc sĩ Trần Tiến. Nhạc sĩ nghe tôi đàn hát ca khúc Nỗi niềm kẻ ở miền xa đã lấy khăn lau nước mắt và nói “thằng này được!”. Với tôi, đó là xong một đỉnh núi. Lúc này tôi đã “Tịnh Như Không”.  

Gia tài âm nhạc của anh đến nay có 200 ca khúc, trong số đó có 100 ca khúc chưa công bố. Đâu là khoảng thời gian anh sáng tác sung sức nhất?

Nói con số 200 thì nhiều nhưng so ra trong 30 năm với rất nhiều trải nghiệm thì cũng chẳng là bao. Các ca khúc là những trải nghiệm tôi nhìn thấy, cảm được, hoặc gửi những thông điệp để tìm kiếm sự đồng cảm.

Tôi là người Việt, yêu tiếng Việt. Tất cả niềm đau, tình yêu, sự thổn thức, sự mất mát, nó nằm sâu trong tôi, chỉ chực chờ có điều kiện là tuôn ra, hoàn toàn bằng tiếng Việt.

Jimmii Nguyễn

Như ca khúc về tình hoài hương Nỗi niềm kẻ ở miền xa không phải là cảm xúc của tôi mà là của một cụ già. Ca khúc được viết khi tôi vào công viên Golden Gate - San Francisco. Chiếc ghế tôi ngồi mọi ngày, hôm đó có một cụ già Á Đông ngồi co ro trong cái lạnh thấu xương và cơn mưa phùn.

Khi tôi hỏi “Are you ok” thì mới phát hiện cụ là người Việt Nam. Cụ chỉ vào chiếc lọ tro cốt bên cạnh và nói “bà cụ mới vừa mất, giờ chỉ muốn đưa bà về quê hương”.

Lúc đó, mọi thứ trong đầu tôi như tua nhanh đến tương lai: “đây có phải là tương lai của mình không?”. Lúc đó tôi bàng hoàng nhận ra mình không muốn như vậy. Tôi tâm sự với ông cụ rằng “mai mốt con không muốn rơi vào tình trạng như vậy, con sẽ về Việt Nam, lấy vợ Việt Nam và sống tiếp ở quê hương Việt Nam”.

Tôi viết Nỗi niềm kẻ ở miền xa từ sự khắc khoải đó.

Sang Mỹ từ 10 tuổi, sao anh không hát ca khúc ngoại hoặc ca khúc nổi tiếng mà tự sáng tác ca khúc tiếng Việt? 

Tôi là người Việt, yêu tiếng Việt. Tất cả niềm đau, tình yêu, sự thổn thức, sự mất mát, nó nằm sâu trong tôi, chỉ chực chờ có điều kiện là tuôn ra, hoàn toàn bằng tiếng Việt. Con tôi 3 đứa học ở Việt Nam và tôi cũng chú trọng việc con phải giỏi tiếng mẹ đẻ trước. 

Jimmii Nguyễn nổi tiếng không nhờ truyền thông, là một hiện tượng lạ trong phong cách âm nhạc. Có bao giờ anh cảm thấy cô đơn?

Tôi thành công trên thị trường nhưng không phải là ca sĩ thị trường. Trước tôi đã có những ca sĩ thị trường rất thành công như Don Hồ, Lâm Nhật Tiến… Tôi ra 5 album đầu tay toàn những ca khúc mình sáng tác, như Mãi mãi bên em, Người nói, Người con gái, Hỏi đá buồn không… Tôi không hát nhạc ngoại, nhạc Hoa, “nhạc vàng” theo cách hải ngoại gọi… Tôi đi ngược đường.

Mãi mãi bên em là một hành trình đầy gian truân. Tôi đến gõ cửa từng đại lý. Tôi nhận ra mình đang có vấn đề lớn, nhạc mình không ai biết, tên tuổi mình không có, bán kiểu gì bây giờ.

Tôi ra một cú liều. Tôi đến đại lý, giới thiệu album của mình, ra giá 20 đô cho một album, quá cao so với thị trường lúc bấy giờ chỉ 2 đô; nhưng tôi chiết khấu cho đại lý tới 15 đô, nhờ đại lý giúp tôi đưa album đến khán giả.

Ai ngờ mọi người nghe và lấy làm lạ, ôi, nhạc gì đây, và sau đó bán đắt như tôm tươi. Ban đầu tôi chỉ đưa một thùng 50 đĩa. Sau đó đại lý kêu tôi gửi đến 500, 1.000 đĩa. Tiếng lành đồn tới những trung tâm đã từ chối mình như Thúy Nga, Giáng Ngọc… Mình trở thành hiện tượng từ đó…

Gia đình nghệ sĩ Jimmii Nguyễn.

Mà nghĩ lại đời mình toàn chuyện lạ, nổi tiếng không nhờ truyền thông, không báo chí, đến khi nghệ sĩ ai cũng ồ ạt ra nước ngoài hoạt động thì mình lại về Việt Nam; về Việt Nam, mình vô hình với các giải thưởng âm nhạc dù mình sống và hoạt động trong nước… Với khán giả mình được yêu thương nhưng với truyền thông, mình vô hình.

Thực ra, 30 năm ca hát, bất kỳ sự công nhận nào về truyền thông hay giải thưởng âm nhạc, với tôi không nhiều ý nghĩa, nhưng nó lại rất có ý nghĩa với những khán giả yêu thương tôi suốt thời gian qua. Fan của tôi đôi khi cũng cô đơn giống như tôi. Tôi nợ họ nhiều lời tri ân. 

Anh có thể chia sẻ về bút danh Tịnh Như Không của anh dưới nhiều bài viết? 

Bút danh này ra đời khi tôi nhốt được quá khứ vào trong tim. Tịnh Như Không là cách nhìn cuộc đời nhẹ nhàng, mọi khó khăn đau khổ cũng như không. Nhưng Tịnh Như Không cũng có nghĩa là đôi khi cuộc đời xô bồ, nháo nhào quá, Tịnh cũng như Không! 

Bài: Trâm Anh - Ảnh: TLNV