Hành trình 'Thiên di' của Lê Minh Phong

Lê Minh Phong sinh ra tại Hà Tĩnh, hiện đang sống và làm việc tại Huế, là một họa sĩ tự học. Trước khi xuất hiện những bức tranh đầu tiên vào khoảng 2010, Lê Minh Phong đã khẳng định mình qua văn thơ.

Tác phẩm văn thơ và phê bình đã xuất hiện nhiều nơi, báo chí trung ương và địa phương, các website, diễn đàn… Anh đã phát hành bốn tác phẩm văn chương: Chưa đủ để gọi là khoảnh khắc (tập truyện ngắn, NXB Văn học &  Phương Nam book, 2011), Trong tiếng reo của lửa (tập truyện ngắn, NXB Trẻ, 2015), Điều tìm thấy (tập truyện ngắn, NXB Đà Nẵng và Domino Books, 2019), Đường đi (tiểu thuyết, NXB Đà Nẵng và Domino Books, 2019)…

Hơn 10 năm qua, Lê Minh Phong song hành giữa văn chương, hội họa và điêu khắc. Anh đã có hai triển lãm cá nhân là Bên trong (2015) và Nối tiếp (2018) tại Trung tâm văn hóa Pháp (Huế). Đã tham gia các triển lãm nhóm tại Đại sứ quán Đan Mạch (Hà Nội, 2014), tại Trung tâm văn hóa Huế (2017), tại Sài Gòn (2019)…

Không gian trưng bày tại triển lãm.

“Tôi không dám nhận bản thân giỏi vẽ và giỏi viết, nhưng tôi dám khẳng định suốt thời gian dài vừa qua, tôi đã thực hành liên tục với số lượng lớn các tác phẩm trên cả hai lĩnh vực. Mỗi lĩnh vực, tôi nỗ lực tìm kiếm những bút pháp khác nhau và cách thức khác nhau để chuyển tải trọn vẹn tư tưởng của mình”, Lê Minh Phong chia sẻ.

Về văn chương, Lê Minh Phong từng bộc bạch: “Với tôi, văn chương là nơi để giải phóng những u uẩn trong mình. Tôi thường ngồi hàng giờ liền trong bóng tối để nghe tiếng thì thầm của đêm và rồi tôi viết về những tiếng thì thầm ấy. Tôi vẫn luôn quan niệm nghệ thuật khởi đi từ bi kịch, ít nhất cũng là trong trường hợp của tôi. Mô phỏng hiện thực không phải là lựa chọn của tôi, nghệ thuật dù là trừu tượng, siêu thực, phi lý hay huyền ảo... chúng không thể đến từ hư vô, chúng phải bắt đầu bằng một cái gì đấy hữu hình.

Thế giới của tôi cũng vậy, là thế giới của dự phóng, của những khả thể hư cấu, người ta gần như thấy trong các sáng tác của tôi, hiện thực chỉ là cái cớ, cái khởi đi cho một thế giới khác”.

Cuộc lữ - sơn dầu trên bố - 200 X 200cm.

Còn về hội họa, Lê Minh Phong từng chia sẻ: “Với tôi, đau khổ là nơi nghệ thuật khởi đi, đau khổ là bản mệnh của nghệ thuật. Ai chọn lộ trình trong đêm đen, ai biết cách rút tỉa năng lượng từ đêm đen thăm thẳm, kẻ ấy sẽ có được những cách nhìn khác biệt, kẻ ấy sẽ tìm được suối nguồn của mình. Lịch sử đã chứng minh, rất nhiều bậc thầy nghệ thuật đã lấy đau khổ làm căn nền cho mọi gửi gắm với đời và nghệ thuật của họ trở thành nguồn cảm hứng cho những người cùng thời và những người tới sau”.

Hoạ sĩ sinh năm 1985 khẳng định: “Thực ra sự biểu đạt của hội họa và văn chương gần như nhau. Dựa trên những chất liệu khác nhau và cách thức thực hành khác nhau, nhưng tôi nghĩ văn chương và hội họa đều nỗ lực để truyền tải tư tưởng cá nhân ra bên ngoài cuộc sống. Nếu như một tác phẩm văn học cần hơn đến một cốt truyện để kể, thì một bức tranh lại cần hơn đến tính tự thân của mình, tính tự thân này không phụ thuộc vào hội họa hữu thể hay vô thể, mà chứa đựng sức mạnh biểu đạt nằm ở linh hồn của bản thân chúng.

Tác phẩm văn chương hay tác phẩm hội họa cũng vậy, nếu chúng có thể tự mở rộng biên giới của chính mình trong sự cảm thụ của cộng đồng tiếp nhận thì đã thực sự trở thành những nghệ phẩm giá trị”.

Giấc ngủ trên cây - sơn dầu trên bố - 100 X 200 cm.

Giải thích ý niệm về thiên di trong triển lãm cá nhân lần thứ 3, Lê Minh Phong cho biết: “Tôi đã cùng lúc làm những cuộc chuyển dời khác nhau. Có những cuộc chuyển dời thuần về mặt địa lý, có những cuộc chuyển dời đến từ sự lay động trong tâm thức, và có những cuộc chuyển dời đến từ sự tác động của tha nhân. Tất cả đều là những cuộc chuyển dời, biến thiên không thể cự tuyệt”.

Anh từng viết: “Chúng tôi đi từ khởi thủy cho tới bây giờ, đi từ những khúc hát đồng dao cho tới những điệp trùng sử thi, đi từ rừng núi đến biển cả, đi từ bóng tối ra ánh sáng, đi từ đau khổ tới hạnh phúc, đi từ nô lệ tới tự do. Chúng tôi đi từ những huyền thoại, dã sử mịt mùng, đi từ Xích Quỷ tới Văn Lang, từ Văn Lang tới Đại Việt. Chúng tôi đi như để tìm về miền đất hứa, mong số phận được đổi thay. Và trên những cuộc chuyển dời đó, chúng tôi thấy nước mắt, thấy lầm than, thấy cả những tủi hờn, hạnh phúc”.

Hoài hương - sơn dầu trên bố - 80 X 120 cm

Toàn bộ hơn 50 bức tranh trưng bày tại triển lãm lần này, trong đó có những bức khổ lớn, 200x200cm, đều được anh vẽ từ năm 2020 đến nay.

Đến triển lãm 'Thiên di' của Lê Minh Phong tại Hakio – Let’s Art (38 Trần Cao Vân, quận 3, TP.HCM) từ 2-18.12 để thấy sức sáng tác đáng nể của họa sĩ – nhà văn sinh năm 1985 này. 

Trâm Anh