Giải Sách hay thêm hạng mục Phát hiện mới và Người Trẻ

 Buổi công bố kết quả bình chọn giải Sách Hay 2016 

Giải Sách Hay do Viện IRED và Qũy Văn hóa Phan Châu Trinh tổ chức. Năm nay, giải gồm 6 hạng mục truyền thống (gồm Nghiên cứu, Giáo dục, Kinh tế, Quản trị, Văn học, và Thiếu nhi) cùng với giải Phát hiện mới và giải Người trẻ chọn sách cho người trẻ.

Hầu hết các tác giả và dịch giả có sách đoạt giải trong năm nay đều cư trú hoặc công tác ở nước ngoài nên nhiều người trong số đó không có mặt tại buổi công bố. Giải Sách Hay năm nay cũng tình cờ phát hiện một số trường hợp tác giả có sách được trao giải Sách Hay hai lần. Đó giáo sư Trần Văn Thọ (Đại học Tokyo) có hai tác phẩm được trao giải Sách Hay ở cùng một hạng mục sách Kinh tế, đó là cuốn “Biến động kinh tế Đông Á và con đường công nghiệp hóa Việt Nam” (Sách Hay năm 2012) và cuốn “Cú sốc thời gian và kinh tế Việt Nam” (Sách Hay 2016). Trường hợp thứ hai là của giáo sư Nguyễn Văn Trọng, khi giáo sư vừa có dịch phẩm đoạt giải Sách Hay năm 2014, hạng mục sách Nghiên cứu (cuốn “Bốn tiểu luận về tự do”) và năm nay đứa con tinh thần do chính giáo sư nghiên cứu và chấp bút đã đoạt tiếp giải Sách Hay, hạng mục sách Giáo dục (cuốn “Những ghi chép về quyền tự do lựa chọn”).

Ở hạng mục sách Thiếu nhi, thể loại sách dịch, công ty Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn có được một cặp dịch phẩm của cùng một tác giả là nhà văn Luis Sepulveda, lần lượt được trao giải Sách Hay năm 2012, thể loại sách dịch (cuốn “Con mèo dạy hải âu bay”) và giải Sách Hay năm 2016 (cuốn “Chuyện con ốc sên muốn biết tại sao nó chậm chạp).

Một điểm mới của giải Sách Hay năm nay là giải Phát hiện mới và Người trẻ chọn sách cho người trẻ. Phát hiện mới là những tác phẩm/dịch phẩm được xuất bản chưa lâu (trong vòng 5 năm trở lại đây), có tính mới mẻ, đột phá cao; đại diện cho những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách, làm sách tiến bộ. Người trẻ chọn sách cho người trẻ do Ban Cộng đồng - gồm 5 đại diện trẻ trong làng sách Việt - bình chọn ra những cuốn sách khuyến đọc dành cho giới trẻ. Ban Cộng đồng gồm có các đại diện đến từ các cộng đồng sách là: Kafka, Bookaholic, Trạm Đọc-Readstation, Booknest và Sách Hay. Ban Cộng đồng đã bình chọn qua 3 vòng xét tuyển để tìm ra 6 cuốn sách khuyến đọc đến giới trẻ, đó là 5 dịch phẩm: Walden - một mình sống trong rừng, Bắt trẻ đồng xanh, Cuộc cách mạng một cọng rơm, Khuyến học, Tinh thần tự lực: Những tấm gương về phẩm hạnh và lòng kiên trì và 1 tác phẩm Tôi tự học của cố học giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần.

Tác phẩm dịch Cuộc cách mạng một cọng rơm (tác giả: Masanobu Fukuoka) được chuyển dịch bởi nhóm XanhShop, một doanh nghiệp trẻ đi theo triết lý “nông nghiệp thuận tự nhiên”, đã nhận hai giải năm nay. Dịch phẩm vừa đoạt giải Phát hiện mới và cũng vừa nằm trong giải Người trẻ chọn sách cho người trẻ. Dịch phẩm do NXB Tổng hợp TPHCM & Phoenix Books phối hợp xuất bản.

Về giải Sách Hay, đây là một giải thưởng thường niên của Dự án Sách Hay do Viện IRED tổ chức, và kể từ năm 2015 thì do Viện IRED và Quỹ Phan Châu Trinh đồng tổ chức. Đây là giải thưởng “dân lập” đầu tiên về sách có quy mô của Việt Nam do học giả (tính chuyên gia) và độc giả (tính đại chúng) bình chọn.

Dự án Sách Hay (www.SachHay.org) là một dự án văn hóa - giáo dục phi lợi nhuận do gần 100 anh em đồng sự tâm huyết và trường PACE cùng phối hợp khai lập năm 2007. Và kể từ năm 2011, Sách Hay được điều hành bởi Viện IRED (www.IRED.edu.vn) - một viện nghiên cứu độc lập và phi lợi nhuận hoạt động vì một nền giáo dục khai minh. Kể từ ngày thành lập, “sứ mệnh” mà dự án Sách Hay theo đuổi là: “Góp phần nâng cao dân trí và khai minh xã hội thông qua các hoạt động đa dạng liên quan đến sách hay”. Mục đích chính của giải là để “Góp phần lựa chọn sách hay, quảng bá sách hay và lan tỏa tri thức từ những cuốn sách hay; và đồng thời gợi mở những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách và làm sách tiến bộ trong xã hội”.

Hội đồng trao giải Sách Hay 2016 gồm có nhà văn- nhà nghiên cứu văn hóa Nguyên Ngọc, tiến sĩ Quách Thu Nguyệt, giáo sư Chu Hảo, nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung. Chia sẻ về giải Sách Hay, nhà văn - nhà nghiên cứu văn hóa Nguyên Ngọc cho biết: “Tình hình sách trên thị trường ở ta hiện nay đã phong phú hơn nhiều, nhưng cũng như mọi sự ở đời, phong phú bao giờ cũng đi đôi với phức tạp.

Giải thưởng Sách Hay có mục đích thứ nhất là hỗ trợ, gợi ý cho người đọc tìm được sách đáng đọc trong rừng sách bây giờ; và qua đó góp phần nâng cao thị hiếu đọc, một phần quan trọng của văn hóa đọc. Giải thưởng còn đặc biệt nhằm đến những người và những cơ quan làm sách tốt, hay. Chính những người này lặng lẽ mà lại tác động rất nhiều đến người đọc, qua việc đưa sách nào ra thị trường.

Cho nên cũng có thể nói cuộc thi là một kiểu “phê bình văn học (cả văn hóa nữa - tất nhiên nếu nó được tổ chức tốt), một sự lên tiếng về việc viết sách, làm sách và đọc sách. Có thêm giải thưởng này đời sống văn hóa sẽ vui hơn, sôi nổi hơn, chắc sẽ góp phần thu hút được nhiều hơn sự quan tâm của mọi người đến sách và đọc sách”.

Kết quả giải Sách Hay 2016 

1. Hạng mục sách Nghiên cứu

Tác phẩm: Văn minh vật chất của người Việt; Tác giả: Phan Cẩm Thượng; ĐVXB: NXB Tri thức

Dịch phẩm: Hiện tượng con người; Tác giả: Pierre Teilhard de Chardin; Dịch giả: Đặng Xuân Thảo; ĐVXB: NXB Tri thức

2. Hạng mục sách Giáo dục

Tác phẩm: Những ghi chép về quyền tự do lựa chọn; Tác giả: Nguyễn Văn Trọng; ĐVXB: NXB Tri Thức & DT Books

Dịch phẩm: Sự ra đời trí khôn ở trẻ em; Tác giả: Jean Piaget; Dịch giả: Hoàng Hưng; ĐVXB: NXB Tri thức. Tủ sách của nhóm Cánh Buồm.

3. Hạng mục sách Kinh tế

Tác phẩm: Cú sốc thời gian và kinh tế Việt Nam; Tác giả: Trần Văn Thọ; ĐVXB: NXB Tri thức

Dịch phẩm: Hiểu nghèo thoát nghèo. Cách mạng tư duy để thoát nghèo trên thế giới; Tác giả: Abhijit V. Banerjee & Esther Duflo; Dịch giả: Nguyễn Lê Bảo Ngọc; ĐVXB: NXB Trẻ

4. Hạng mục sách Quản trị

Tác phẩm: Một đời thương thuyết; Tác giả: Phan Văn Trường; ĐVXB: NXB Trẻ

Dịch phẩm: Con đường đi đến thành công bằng sự tử tế; Tác giả: Inamori Kazuo; Dịch giả: Nguyễn Đỗ An Nhiên; ĐVXB: NXB Trẻ

5. Hạng mục sách Thiếu nhi

Tác phẩm: Bộ sách: Đồ thông minh ngốc xít; Cổ tích mới; Cô gái lơ lửng; Tác giả: Nguyên Hương; ĐVXB: NXB Trẻ

Dịch phẩm: Chuyện Con Ốc Sên Muốn Biết Tại Sao Nó Chậm Chạp; Tác giả: Luis Sepulveda; Dịch giả: Bảo Chân; ĐVXB: Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam & NXB Hội Nhà văn

6. Hạng mục sách Văn học

Tác phẩm: Cõi người rung chuông tận thế; Tác giả: Hồ Anh Thái; ĐVXB: NXB Trẻ

Dịch phẩm: Lâu Đài; Tác giả: Franz Kafka; Dịch giả: Trương Đăng Dung; ĐVXB: NXB Văn Học

7. Hạng mục sách “Phát hiện mới” 

-         Tác phẩm: Những thiếu thời lơ lửng; Tác giả: Hạnh Nguyên; ĐVXB: Quảng Văn Books & NXB Văn học

-         Dịch phẩm: Cuộc cách mạng một cọng rơm; Tác giả: Masanobu Fukuoka; Dịch giả: Nhóm XanhShop; ĐVXB: NXB Tổng hợp TPHCM & Phoenix Books

-         Dịch phẩm: Bí ẩn nữ tính; Tác giả: Betty Friedan; Dịch giả: Nguyễn Vân Hà; ĐVXB: NXB Hồng Đức & Đại học Hoa Sen

8. Hạng mục “Người trẻ chọn sách cho người trẻ”

-         Dịch phẩm: Walden - một mình sống trong rừng; Tác giả: Henry David Thoreau; Dịch giả: Hiếu Tân; ĐVXB: NXB Tri thức

-         Dịch phẩm: Bắt trẻ đồng xanh; Tác giả: Jerome David Salinger; Dịch giả: Phùng Khánh; ĐVXB: NXB Văn học & Nhã Nam

-         Dịch phẩm: Cuộc cách mạng một cọng rơm; Tác giả: Masanobu Fukuoka; Dịch giả: Nhóm XanhShop; ĐVXB: NXB Tổng hợp TP.HCM & Phoenix Books

-         Dịch phẩm: Khuyến học; Tác giả: Fukuzawa Yukichi; Dịch giả: Phạm Hữu Lợi; ĐVXB: NXB Thế Giới & Nhã Nam

-         Dịch phẩm: Tinh thần tự lực: Những tấm gương về phẩm hạnh và lòng kiên trì; Tác giả: Samuel Smiles; Dịch giả: Phạm Viêm Phương & Thư Trung; ĐVXB: Đại học Hoa Sen & NXB Hồng Đức

-         Tác phẩm: Tôi tự học; Tác giả: Thu Giang Nguyễn Duy Cần; ĐVXB: NXB Trẻ

 Trâm Anh