Ăn da động vật để bổ sung collagen?

Cũng như các bộ phận khác trong cơ thể, da người được nuôi bằng dưỡng chất do máu đem đến. Từ ngàn xưa, người ta đã truyền miệng các bài thuốc ăn gì cho đẹp, ăn gì cho thơm.

Có lẽ từ những lời đồn này, dân ta đã kháo nhau “ăn gì bổ nấy” và đương nhiên ăn da thì sẽ bổ da, nhất là niềm tin ấy được dựa trên lập luận ăn da sẽ giúp bổ sung collagen, nhờ thế da sẽ đỡ già, đỡ nhăn. Sự đời đâu có đơn giản như vậy.

Collagen của da người có cơ chế tạo thành riêng, không giống da động vật. Ảnh: CTV

Vì đâu da ta nhăn?

Ở lớp bì của da có hai thành phần đóng vai trò quan trọng trong sự định hình các đường nét của khuôn mặt, đó là: collagen (sợi tạo keo) và elastin (sợi đàn hồi).

Sự thoái biến của cơ thể theo năm tháng và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời sẽ làm lượng collagen bị mất đi khoảng 1,5% mỗi năm. Các sợi collagen suy giảm không chỉ về số lượng mà cả chất lượng. Tốc độ tổng hợp collagen bị chậm lại nhưng tốc độ phân hủy lại gia tăng.

Trong khi đó collagen là thành phần chính của các mô liên kết, có khả năng đàn hồi và chịu lực rất cao.Với da, nó quyết định sự săn chắc, vì thế khi collagen trong da giảm sút, cấu trúc da sẽ bị yếu. Từ đó các nếp nhăn, các rãnh trên da hình thành.

Cùng với collagen, các sợi elastin đảm nhận tính linh hoạt của các mô trong cơ thể. Chúng cũng bị suy giảm do tuổi. Hai thành phần này khi mất đi sẽ ảnh hưởng đáng kể đến hình dáng của gương mặt và làn da. Da sẽ bị chùng nhão, bị chảy, khuôn mặt bị võng xuống, có vẻ như bạnh ra. Điều này thấy rõ khi chúng ta bước vào tuổi 40.

Hành trình của da sau khi vào dạ dày

Với niềm tin ăn da động vật sẽ cung cấp thêm collagen và elastin có trong da nên nhiều người đã tự thực hiện và truyền miệng nhau món ăn này. Người ta cho rằng đây là phương pháp an toàn, có nguồn gốc tự nhiên mà lại đánh thẳng vào nguyên nhân tạo ra các nếp nhăn da (do thiếu collagen). Vả lại khi ăn da thì da được nuôi dưỡng từ... bên trong! Có đúng vậy không?

Chất da (của gà, vịt, heo, bò, cá...) là những protein ngoại sinh, được thủy phân một phần trong dạ dày và hầu như trọn vẹn tại ruột, thông qua một men tiêu hóa là men pepsin. Men này cắt nhỏ các protein để cho ra các acid amin và các peptid (là chuỗi các acid amin kết hợp với nhau).

Như vậy da, dù là da của con gì, cũng đều được nghiền nhuyễn, biến thành các đơn vị nhỏ nhất để hấp thu tại ruột và sau đó khuếch tán vào máu. Quá trình đồng hoá tiếp theo của cơ thể sẽ tạo ra protein cần thiết cho người dựa vào nguyên liệu là các peptid, các acid amin đã được tạo ra theo cách trên.  

Protein từ da động vật đưa vào qua thực phẩm sẽ được dùng chung cho nhu cầu của toàn cơ thể, chứ không chỉ riêng cho việc hình thành collagen tại da người. Hơn thế, collagen của da người có cơ chế tạo thành riêng, không giống da động vật, với lượng lớn là hai loại acid amine: proline và glycin.

Không lợi mà còn hại sức khỏe

Da khô ráp, không đều màu, có sự xuất hiện của các nếp nhăn nhỏ, các rãnh lớn, các đốm nâu xen kẽ các đốm trắng tạo hình ảnh như da đồi mồi, các nốt ruồi son, da dễ bầm máu, chậm lành vết thương, có các u lành, kén bã… đều là các biểu hiện của làn da có tuổi.

Những triệu chứng này thể hiện rõ và sớm ở các vùng phơi bày như mặt, cổ, tay vì chịu tác động của ánh nắng mặt trời, gọi là sự lão hóa da do quang học. Các bất thường về màu sắc, mạch máu, độ dày, độ ẩm hoặc các u lành trên da cũng có thể gặp trong bệnh này bệnh khác của da. Riêng sự xuất hiện của các nếp nhăn tĩnh (là nếp nhăn vẫn xuất hiện dù không có sự cử động của cơ mặt) thì không thể chối cãi, rằng chỉ lão hóa da mới có.

Sự thiếu hụt collagen ở người có tuổi không chỉ do thiếu hụt về lượng, mà còn cả về chất. Sự thiếu hụt ấy xuất phát từ nguồn gốc sâu xa là sự lão hóa chung của toàn cơ thể. Đây là quy luật không thể tránh khỏi cho mọi sinh vật, được quy định bởi gen và chịu tác động phần nào từ lối sống và môi trường.

Điều đó cho thấy chất dinh dưỡng từ da được cung cấp qua thực phẩm sẽ không giúp cải thiện được bao nhiêu. Không những thế, ăn da động vật là việc không được khuyến cáo cho người dư cân, béo phì, người có rối loạn chuyển hóa chất lipid... Trong khi đó, tuổi trung niên và cao niên lại thường phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe này.

BS. Võ thị Bạch Sương (nguyên giảng viên bộ môn Da liễu, Đại học Y dược TP.HCM)